ಉತ್ನಳ್ಳಿ ಮಾರಮ್ಮನ ಜನಪದ ಹಾಡು

ಉತ್ನಳ್ಳಿ ಮಾರಮ್ಮನ ಹಾಡು

ತಂದಾನಾ ತಾನಾನಾ ತಂದನಾನ ತಾನಾನಾ
ತಂದನ್ನ ತಂದನ ತಾನ
ತಂದನಾನ ತಾನಾನಾ ಆ

ನಿನ್ನ ಭಾವನಾದ ನಂಜುಂಡೇಶ್ವರನು
ಹೋಗಿ ಮೂರು ತಿಂಗಳಾಯ್ತಲ್ಲವ್ವಾ
ಅವನೂ ಹೋದಾಗಿನಿಂದ ನನ್ನ ಜನುಮಕ್ಕೆ ಅನ್ನ ನೀರು ನಿದ್ದೆ ಒಂದೂ ಸೇರಿಲ್ಲ
ನೆತ್ತಿ ಮ್ಯಾಲೆ ನೆರೆ ಬಂದಂತಾ ಮುದಿ ನನ್ನ ಸವತಿಗೆ ಒಲಿಕೊಂಡು ಕುಳಿತಾನಲ್ಲವ್ವಾ
ತಂದಾನಾನಾ ತಾನಾನಾ

ಹಾವ್ನಾದ್ರೂ ಕಚ್ಚಬಾರದಾ
ಅವ್ನ್ಗೆ ಚೇಳಾದ್ರೂ ಚುಚ್ಚಬಾರದಾ
ಹೊಟ್ಟೀಗೆ ನೋವ್ ಬಂದೂ ಕಟ್ಟೀಗೆ ಹಿಡಿಯಬಾರದಾ
ನಾಕಾರು ಜ್ವರ ಬಂದು ನರಳಾಡಿ ಸಾಯಬಾರದಾ
ಕಳ್ಳಾ ಅವ್ನ್ ಸಾಯಾ
ಕೂಡಿಯೇ ಬರಲಿಲ್ಲ ತಂಗ್ಯವ್ವಾ…
ತಂದಾನಾನಾ ತಾನಾನಾ

ತಂಗಿ ಉತ್ನಳ್ಳಿ ಮಾರಿ
ನಂಜನ ಗೂಡಿಗೆ ಹೋಗಿ
ಭಾವುನ್ಸೆ ಕರೆದೂ ಬಾರೇ
ಭಾವ ನಂಜುಂಡೇಶನಾ

ನಿಸ್ಸಾತ್ರಿ ಜಾಮವಂತೆ
ಮುಳ್ಳೂರು ಗುಡ್ಡದ ಮೇಲೆ
ಮುಳ್ಳೂರು ಗುಡ್ಡಿಯಂತೆ ಕೂತ್ಕೊಂಡು
ಯಾವ ರೀತಿ ಅತೀ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದಾ ತನ್ನ ಭಾವನನ್ನು ಕರೆಯುತ್ತಾಳೆಂದರೆ

ಭಾವ ಮಾತನ್ನಾಡಯ್ಯಾ ಶಂಭೂ
ಮಾತಿಗೆ ಮರುಳಾದೆ
ಪ್ರೀತಿಯುಳ್ಳರಸ ಮಾತನ್ನಾಡೋ
ಎದ್ದು ಬೀದಿಗೆ ಬಾರೋ
ಮುದ್ದುಳ ಮುಖವಾ ತೋರೋ
ಚಂದಕೆ ಮಾತನ್ನಾಡೋ
ಅಂದಕೆ ಬೀದಿಗೆ ಬಾರೋ

ಸ್ವಾಮೀ ಚಂದ್ರಸೇಕರ ನಂಜುಂಡೇಶ
ಮನಸ್ಸಿಲ್ಲವಯ್ಯಾ ನಿನ್ನ ಮಡದಿ ಮ್ಯಾಗೆ
ಮನಸ್ಸಿಲ್ಲವಯ್ಯಾ ನಿನ್ನ ಮಡದಿ ಮ್ಯಾಗೆ

ನಡುರಾತ್ರಿ ನಂಜುಂಡೇಶ್ವರನನ್ನು ಉತ್ನಳ್ಳಿ ಮಾರಮ್ಮನವರು
ಕೂಗೋದು ಮೂರು ಮಾತು ಕೂಗಿ ಕರೆಯೋದು ಮೂರು ಮಾತು ಕರೆದು
ಹಿಂತಿರುಗಿ ಬರುವಳೇ ರಂಭೇ ಉತ್ನಳ್ಳೀ ಮಾರಿ
ಹಿಂತಿರುಗಿ ಬರುವಳೇ ರಂಭೇ ಉತ್ನಳ್ಳೀ ಮಾರಿ

ತಂದಾನಾ ತಾನಾನಾ ತಂದನಾನ ತಾನಾನಾ
ತಂದನ್ನ ತಂದನ ತಾನ ತಂದನಾನ ತಾನಾನಾ ಆ

ಜನಪದ ಗೀತೆಯ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ

ಹಿನ್ನಲೆ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾ ಮೂಲದ, ಜನಪ್ರಿಯ ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಮೈಸೂರು (ಮಹಿಷೂರು/ಮಹಿಶೂರು) ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ಮಹಿಷಾಸುರಮರ್ದಿನಿಯಿಂದ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ, ಇದು ದುರ್ಗಾ ದೇವಿಯ (ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ) ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಎಮ್ಮೆ/ ಕೋಣನ ರೂಪದ ರಾಕ್ಷಸ ಮಹಿಷಾಸುರ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರನ್ನು ಭಯಭೀತಗೊಳಿಸಿದ್ದ  ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಿಯು ಮಹಿಷಾಸುರನನ್ನು ಕೊಂದಳು ಎಂದು ಪ್ರಾದೇಶಿಕವಾಗಿ  ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಈ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರಿನ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ನವರಾತ್ರಿ ಮತ್ತು ಮೈಸೂರು ದಸರಾದಲ್ಲಿ ಸಮಾರಂಭಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಯುಗವು “ಮಹಿಶೂರು” ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು “ಮೈಸೋರ” ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿತು ಮತ್ತು ನಂತರ “ಮೈಸೂರು” ಆಗಿ ಕನ್ನಡೀಕರಣಗೊಂಡಿತು.

ನಗರದ ರಕ್ಷಕ ದೇವತೆಯಾದ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿಯ ದೇವಾಲಯವು ನಗರಕ್ಕೆ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿರುವ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಮಹಿಷಾಸುರನ ದೈತ್ಯ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ದಾಖಲಾದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರಿನ ಆರಂಭಿಕ ಉಲ್ಲೇಖವನ್ನು 245 BC ಯಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಬಹುದು, ಅಂದರೆ, ಅಶೋಕನ ಅವಧಿಯ ಮೂರನೇ ಬೌದ್ಧ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಮಹಿಷ ಮಂಡಲಕ್ಕೆ ತಂಡವನ್ನು ಕಳುಹಿಸಲಾಗಿತ್ತು.

ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ತ್ರಿಪುರಸುಂದರಿ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಮೈಸೂರಿನಿಂದ ನಂಜನಗೂಡಿಗೆ ಹೋಗುವ ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಐದು ಕಿ.ಮೀ. ಉತ್ತನಹಳ್ಳಿ ಹಳ್ಳಿಯ ಚೌಕದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮವು ಮೈಸೂರಿನ ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟದ ತಳಭಾಗದಲ್ಲಿದ್ದು, ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿರುವ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನದಿಂದ 3 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಉತ್ತನ ಎಂಬ ಸ್ಥಳ/ಪ್ರದೇಶ ಆ ಕಡೆ ದೂರವೂ ಇಲ್ಲ ಅಥವಾ ತುಂಬಾ ಹತ್ತಿರವೂ ಇಲ್ಲ; (ಅಕ್ಷರಶಃ, ಅವುಗಳ ನಡುವೆ ‘ಅಲ್ಲಿ’ ಮತ್ತು ‘ಇಲ್ಲಿ’) ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಬಹುದು. ಉತ್ತನಹಳ್ಳಿಯು ನಂಜನಗೂಡು – ಅಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟ – ಇಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.

ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಮಾರಮ್ಮ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ತ್ರಿಪುರಸುಂದರಿ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿಯ ಸಹೋದರಿ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.

ಚಾಮುಂಡಿ ಮಹಿಷಾಸುರ(ರಕ್ತ ಬೀಜಾಸುರ)ನನ್ನು ಸಂಹಾರ ಮಾಡುವಾಗ ಆತನ ರಕ್ತ ಬಿದ್ದ ಕಡೆಯಲ್ಲ ರಾಕ್ಷಸರು ಜನಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ರಾಕ್ಷಸರ ಕಾದಾಟದಲ್ಲಿ ಚಾಮುಂಡಿಯ ಬೆವರಿನಿಂದ ಉದ್ಭವಿಸುವವಳೇ (ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ತ್ರಿಪುರ ಸುಂದರಿ ದೇವಿ) ಉತ್ತನಹಳ್ಳಿ ಮಾರಮ್ಮ. ಹೀಗೆ ಜನಿಸಿದ ಉತ್ತನಹಳ್ಳಿ ಮಾರಮ್ಮ ‘ಅಕ್ಕ ನೀನು ರಾಕ್ಷಸರೊಡನೆ ಯುದ್ಧ ಮಾಡು, ರಕ್ತ ಬೀಜಾಸುರನ ರಕ್ತ ನೆಲಕ್ಕೆ ತಾಕದಂತೆ ನಾಲಗೆ ಹಾಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ,’ ಎಂದು ನಾಲಿಗೆ ಹಾಸಿಕೊಂಡು ಮಹಿಷನ ಸಂಹಾರಕ್ಕೆ ಸಹಕರಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಇದರಿಂದ ಮಹಿಷಸಂಹಾರ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ತಂಗಿಯ ಸಾಹಸಕ್ಕೆ ಮೆಚ್ಚಿ ಚಾಮುಂಡಿ, ಬೆಟ್ಟದ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮಾರಮ್ಮನನ್ನು ನೆಲಗೊಳ್ಳಲು ಸೂಚಿಸಿ ನನಗೆ ಬರುವ ಭಕ್ತರು ನಿನಗೂ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸಲಿ ಎಂದು ಆರ್ಶೀವಾದಿಸಿದಳು ಎಂಬ ಪ್ರತೀತಿ ಇದೆ.

ಸ್ಥಳ

ಈಗ ನಾವು ಗೂಗಲ್‌ನ ಮೈಸೂರಿನ ನಕ್ಷೆಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸೋಣ, ಈ ಕಥೆ ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟ, ಉತ್ತನಹಳ್ಳಿ, ಕಬಿನಿ ನದಿಯ ದಂಡೆಯ ಮುಳ್ಳೂರು (~ದಿಕ್ಸೂಚಿ 12°08’05.3″N 76°43’07.0″E) ಮತ್ತು ನಂಜನಗೂಡಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಮುಳ್ಳೂರು ಇಂದಿನ ಹೊರಳವಾಡಿ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿದೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಮೌಖಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಈ ಹಾಡಲ್ಲಿ ಮುಳ್ಳೂರನ್ನು ಮಳ್ಳೂರು/ಮರಲೂರು ಎಂದು ನಿರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅದು ಸೂಕ್ತವಲ್ಲ. ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟದ ದೇವಸ್ಥಾನದ (1) ಆಗ್ನೇಯ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ತನಹಳ್ಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನ (2) ~ 2.5 ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಉತ್ತನಹಳ್ಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ (2) ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ~17 ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿ ಮುಳ್ಳೂರು (3) ಇದೆ. ಮುಳ್ಳೂರಿನ (3) ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ 3.3 ಕಿ.ಮೀ.  ದೂರದಲ್ಲಿ ನಂಜನಗೂಡು ನಂಜುಂಡೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ (4) ಇದೆ.

ದಿನಾಂಕ

ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟ ಮತ್ತು ನಂಜನಗೂಡಿನಲ್ಲಿ ಈಗಿನ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಜೀವಂತವಾಗಿರುವವರೆಗೂ ಈ ಹಾಡು ಜೀವಂತವಾಗಿ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ. ಮಹಿಷಾಸುರನನ್ನು ಕೊಂದ 3-4 ತಿಂಗಳ ನಂತರದಿಂದಲೇ ಈ ಹಾಡು ಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ.

ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ

ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳಿಂದ ದಯಪಾಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾಳೆ. ಅವಳು ಮಹಾದೇವ ನಂಜುಂಡೇಶ್ವರನ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಪತ್ನಿ ಆಗುತ್ತಾಳೆ. ಮೈಸೂರಿನ ಅರಸರಿಗೆ ಆಕೆ ಇಷ್ಟದೇವತೆಯಾಗುತ್ತಾಳೆ. ಹಿಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂಬತ್ತು ದಿನಗಳ ನವರಾತ್ರಿ ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಾರಮ್ಮ ಪ್ರಾಣಿ ಬಲಿಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಿದ್ದಳು, ಈ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಈಗ ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ದಸರಾ (ದಶಹರಾ) ಉತ್ಸವಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ಮತ್ತು ಮೈಸೂರು ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುಗಳಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕದಾದ್ಯಂತ ವೈಭವದಿಂದ ಅದ್ದೂರಿಯಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶ್ರೀಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ತ್ರಿಪುರ ಸುಂದರಿ (ಉತ್ತನಹಳ್ಳಿ ಮಾರಮ್ಮ) ಜಾತ್ರೆ ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಮಾರಿ ಸಾರು ಉತ್ತನಹಳ್ಳಿ ಜಾತ್ರೆಯು ಪ್ರತಿ ಬಾರಿ ಫೆಬ್ರವರಿಯಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.

ಇದು ಒಂದು ಸುಖಾಂತ್ಯದಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ ಅಲ್ಲವೆ? ಆದರೆ…

ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ, ಪಾರ್ವತಿಯ ಭೀಕರ ಮತ್ತು ಘೋರ ರೂಪ, ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಆದರ್ಶ ದೇವತೆಯಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಪಾರ್ವತಿಯನ್ನು ಗೌರವಿಸುವ ಮೌಲ್ಯಾರ್ಥಗಳು – ಹೆಣ್ಣಿಗೆ ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿರುವ ಕರುಣೆ, ಮಮತೆ, ಪ್ರೀತಿ, ತಾಯ್ತನ, …

ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿಯ ಗುಣಗಳು – ಅಸ್ವಾಭಾವಿಕ, ಗಂಡುಬೀರಿ ಹೆಣ್ಣು, ಭಯಂಕರ, ರಕ್ತಪಿಪಾಸು, ಹೋರಾಟಗಾರ್ತಿ.

ಈ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಅವಲೋಕಿಸಿದರೆ ಪಾರ್ವತಿಯ ಮೂಲ ಸ್ವರೂಪಕ್ಕೂ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿಯ ಅವತಾರಕ್ಕೂ ಅಜಗಜಾಂತರ. ಆದ್ದರಿಂದ ಶಿವ- ಪಾರ್ವತಿಯರ ಯಥಾಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸುವುದು ಅವಶ್ಯಕ. ಅಂದರೆ, ಶಿವನು ಚಾಮುಂಡಿಯೊಂದಿಗೆ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಇರಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಅವನು ಪಾರ್ವತಿಯೊಂದಿಗೆ ಒಂದಾಗಿರುವ ತನ್ನ ಅರ್ಧ-ನಾರೀಶ್ವರ ರೂಪಕ್ಕೆ ಹಿಂತಿರುಗಬೇಕು. ಅವನು ನಂಜನಗೂಡಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಬೇಕು. ಇದು ಅವನ ದೈವಸ್ವಭಾವಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ನಡವಳಿಕೆ, ಮತ್ತು ಅವನಿಗೆ ಬೇರೆ ಆಯ್ಕೆಗಳಿಲ್ಲ.

ಹೌದು, ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಇದು ಸರಿಯಾದ ಅಂತ್ಯವೇ. ಆದರೆ ಆಪತ್ ರಕ್ಷಕಳಾದ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿಯನ್ನು ನೀವು ಹೇಗೆ ನಡೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೀರಿ ಎಂಬುದನ್ನ ಅವಳ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಯೋಚಿಸಿ. ಅವಳ ಸಹಾಯವಿಲ್ಲದೇ ಇದ್ದರೆ, ಒಂದು ವೇಳೆ ಮಹಿಷ ದೀರ್ಘಾವದಿ ಬದುಕಿದ್ದರೆ ಒಳ್ಳೆಯದು ಮತ್ತು ಕೆಟ್ಟದ್ದರ ಮಧ್ಯೆ ಇದ್ದ ಸಮತೋಲನವು ಸಂಪೂರ್ಣ ಅದಲು-ಬದಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ತನ್ನ ವಿರುಧ್ದ ಯುಧ್ಧ ಮಾಡಲು ಬಂದ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿಯನ್ನು ನೋಡಿ ಮಹಿಷನು ಆಕೆಗೆ ತನ್ನನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಲು ಮತ್ತು ತಾನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿಸಿರುವ ಸ್ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಅತಿ ವೈಭವದಿಂದ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸಲು ಆಹ್ವಾನಿಸುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ ಅವಳು ಎಲ್ಲರ ಒಳಿತಿನ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಅವನ ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ಅವನೊಂದಿಗೆ ವೀರೋಚಿತವಾಗಿ ಹೋರಾಡಿ ಕೊಲ್ಲುತ್ತಾಳೆ. ತದನಂತರ ತನಗೆ ಉತ್ತಮ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಕೋರುವ ಎಲ್ಲ ಹಕ್ಕನ್ನೂ ಅವಳು ಹೊಂದಿದ್ದಾಳೆ. ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿನ ಏಕಾಂಗಿಯಾಗಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವ ದೇವತೆಗಿಂತ ಉನ್ನತ ಬದುಕು, ಸ್ಥಾನ ಅವಳಿಗೆ ಸಲ್ಲಬಾರದೇ?

ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿಯು ತನ್ನ ತಂಗಿ ಮಾರಮ್ಮನಿಗೆ ಈ ವೇದನೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ನಮ್ಮ ಜಾನಪದ ಹಾಡು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಆಕೆಗೆ ಆಹಾರ/ನೀರು ಇಷ್ಟವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ, ನಿದ್ದೆ ಬರುವಂತಿಲ್ಲ. ಶಿವನು ತನ್ನ ಹಳೆಯ-ಪ್ರೀತಿಯ ಪಾರ್ವತಿಯ ಬಳಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗುವ ತರ್ಕವನ್ನು ಅವಳು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ, ಪಾರ್ವತಿಯನ್ನು ಅವಳು ನೆರೆಗೂದಲಿನ ವಯಸ್ಸಾದ ಮುದುಕಿಗೆ ಹೋಲಿಸುತ್ತಾಳೆ.

ದುಃಖವನ್ನು ಸಹಿಸಲಾಗದೆ, ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ಭಾವುಕಳಾಗಿ ತನಗೆ ತೋಚಿದ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಶಿವನನ್ನು ಶಪಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಅವನಿಗೆ ನೋವು/ದುರಾದೃಷ್ಟ/ಅನಾರೋಗ್ಯವನ್ನು ಬಯಸುತ್ತಾಳೆ. ತನ್ನ ಬಳಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗದಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಅವನು ಸಾಯಲೆಂದು ಕೂಡಾ ಅವಳು ಬಯಸುತ್ತಾಳೆ.

ನಂತರ ಅವಳು ಸಾಂತ್ವನಗೊಂಡು ಶಾಂತಳಾಗುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ಮಾರಮ್ಮನಿಗೆ ನಂಜನಗೂಡಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವಂತೆ ಬೇಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ನಂಜುಂಡೇಶ್ವರನನ್ನು ಚಾಮುಂಡಿ ಜೊತೆ ಗೂಡಲು ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟಕ್ಕೆ ಹಿಂತಿರುಗುವಂತೆ ಕೇಳುತ್ತಾಳೆ. ಅವಳ ಹೆಮ್ಮೆ ಅಥವಾ ನಾಚಿಕೆ ಅಥವಾ ಬೇರೆ ಯಾವುದೋ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರದ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ, ಅವಳು ಸ್ವತಃ ನಂಜುಂಡೇಶ್ವರನನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಲು ಬಯಸುವುದಿಲ್ಲ.

ಮಾರಮ್ಮ ನಂಜನಗೂಡಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಚಾಮುಂಡಿ ಕೇಳುತ್ತಾಳೆ. ಚಾಮುಂಡಿ ನಿಯೋಜಿಸಿದ ಈ ಕೆಲಸವನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ತನ್ನ ರಥದ ಮೇಲೆ ಹಾರಿ ಹೊರಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಮೊದಲು ಮಾರಮ್ಮ ಕಣ್ರೆಪ್ಪೆ ಕೂಡಾ ಬಡಿಯುವುದಿಲ್ಲ.

ಇಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ಕೆಲವು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಅಂಶಗಳಿವೆ. ಚಾಮುಂಡಿಯಾಗಲೀ ಮಾರಮ್ಮನಾಗಲೀ ಈ ವಿಚಾರವನ್ನು ಎಲ್ಲರ ಮುಂದೆ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚೆ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಕಥೆಯು ಒಂದು ಕರಾಳ ರಾತ್ರಿಯ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಅವರ ವಾದವನ್ನು ಸಮಾಜ ಬೆಂಬಲಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅವರು ಭಾವಿಸಿದ್ದಾರೆಯೇ? ಅಥವಾ ಅತ್ಯಂತ ಪವಿತ್ರ ದೇವರುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ರಹಸ್ಯವಾಗಿ ಇಡಬೇಕೆಂದು ಅವರು ಬಯಸುತ್ತಾರೆಯೇ? ಹಾಡಿನಲ್ಲಿ ಕರಾಳ ರಾತ್ರಿಯ ಮೇಲೆ ಒತ್ತು ನೀಡುವುದು ಹತಾಶ ಸ್ಥಿತಿ, ಚಾಮುಂಡಿಯನ್ನು ತ್ಯಜಿಸುವಲ್ಲಿನ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ ಚಾಮುಂಡಿ ಹಾಗೂ ಮಾರಮ್ಮನ ಅಸಹಾಯಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ರಹಸ್ಯ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ವಿಷಯವಾಗಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

ಆ ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ “ನೀರು ಮತ್ತು ಕಲ್ಲು ಕೂಡ ಕರಗುತ್ತದೆ”, ಮಾರಮ್ಮ ಕಬಿನಿ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿರುವ ಮುಳ್ಳೂರನ್ನು ತಲುಪುತ್ತಾಳೆ. ಪ್ರಾಯಶಃ, ನದಿಯು ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾದ ಗಡಿಯಾಗಿರಬಹುದು. ಆದ್ದರಿಂದ ಅದನ್ನು ಮಾರಮ್ಮನ ರಥವು ದಾಟುವುದಿಲ್ಲ. ಅಥವಾ ಬಹುಶಃ ಅವಳು ನಂಜನಗೂಡು ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಬಯಸುವುದಿಲ್ಲ, ಬಹುಶಃ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ ಅಥವಾ ನಿಯಮ ಅಡ್ಡಿಯಾಗಿರಬಹುದು. ಅಥವಾ ತನ್ನ ಬಿನ್ನಹವನ್ನು ಮುಳ್ಳೂರಿನ ಶಂಬುಲಿಂಗೇಶ್ವರನ ಮುಂದೆ ಮಂಡಿಸಿರಬಹುದು (ಇಂದು ಕೂಡಾ ಮುಳ್ಳೂರಿನ ಶಂಬುಲಿಂಗೇಶ್ವರನ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ನೋಡಬಹುದು). ಅದೇನೇ ಕಾರಣವಿರಲಿ, ಮುಳ್ಳೂರಲ್ಲಿ ನಿಂತು ಅವಳು ಶಿವನಿಗೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾದ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಭಾವಪೂರ್ವಕ ಬಿನ್ನಹವನ್ನು ಮಂಡಿಸುತ್ತಾಳೆ.

ಶಂಭು ಉತ್ತಮ ಸಂಭಾಷಣೆಯಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತನಾಗುತ್ತಾನೆ ಎಂಬುದು ಮಾರಮ್ಮನಿಗೆ ಅರಿವಿದೆ. ಶಿವನು ಪ್ರಜ್ಞಾವಂತ ಮತ್ತು ತನ್ನನ್ನು ಸರಿಯಾದ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಒಲಿಸಿಕೊಂಡ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಸಮಂಜಸ ವರಗಳನ್ನು ಕೂಡಾ ಒದಗಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಅವಳು ಅವನನ್ನು ಅಕ್ಕರೆಯಿಂದ ಮಾತನಾಡಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಅವಳು ಅವನನ್ನು ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ತುಂಬಿದ ರಾಜ ಎಂದು ಅಟ್ಟಕ್ಕೇರಿಸುತ್ತಾಳೆ, ಅವನ ಸುಂದರ ಮುಖವನ್ನು ತೋರಿಸಲು ಕೇಳುತ್ತಾಳೆ, ಅವನ ಮಾತಿನ ಚಂದ ಕೇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾದರು ಮಾತನಾಡೆನ್ನುತ್ತಾಳೆ. ಅವನು ಬೀದಿಗೆ ಬಂದು ಆ ಬೀದಿಯ ಕಳೆಯನ್ನು, ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ.

ಈ ಕೌಶಲ್ಯದಿಂದ ಕೂಡಿದ ತನ್ನ ಓಲೈಕೆಗೆ ಶಿವನು ಕಿವಿಗೊಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಮಾರಮ್ಮ ಅರಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ.

ದುಃಖಕರವೆಂದರೆ, ಈಗಲೂ ಅವರನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಯುತವಾಗಿ ಸ್ವಾಮಿ ಎಂದು ಸಂಬೋಧಿಸುತ್ತಾ, ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಮತ್ತು ನಂಜುಂಡೇಶ ಎಂಬ ಮುದ್ದಿನ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಕರೆಯುತ್ತಾ, ನಿರಾಶೆಯಿಂದ “ಅವನ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಹೆಂಡತಿ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿಗೆ ಸ್ಥಾನವಿಲ್ಲ” ಎಂದು ಒತ್ತಿ ಹೇಳುತ್ತಾಳೆ. ಚಾಮುಂಡಿಯ ರೀತಿ ಶಾಪ ಹಾಕುವುದಿಲ್ಲ, ಇಬ್ಬರ ಪ್ರತಿಪಾದನೆಗಳ ನಡುವಿನ ಈ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಗಮನಿಸಿ.

ಹೀಗೆ, ರಂಭೆಯಂತೆ ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರಿಯಾದ ಉತ್ತನಹಳ್ಳಿ ಮಾರಮ್ಮ, ಆ ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ನಂಜುಂಡೇಶ್ವರನನ್ನು ಕರೆದು ಬೇಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ವಿಫಲಳಾಗಿ (ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿಗೆ) ಹಿಂತಿರುಗುತ್ತಾಳೆ. ಇಲ್ಲಿ ಮಾರಮ್ಮ ನಿರ್ಲಿಪ್ತಳಾಗಿ ವರ್ತಿಸಿದಳೇ ಅಥವಾ ಘನತೆ, ಗಾಂಭೀರ್ಯ ಹಾಗೂ ವಿಚಾರಶೀಲತೆಯಿಂದ ವರ್ತಿಸಿದಳೇ? ಇವೆಲ್ಲವೂ ಇದ್ದು ಮಾರಮ್ಮನ ಪ್ರಬುದ್ಧತೆಯನ್ನು ಬಿಂಬಿಸಲೆಂದೇ ಹಾಡಿನಲ್ಲಿ ಈ ಎಲ್ಲಾ ಅಂಶಗಳನ್ನೂ ಸೇರಿಸಿರುವುದು.

ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿಯು ಹೊಟ್ಟೆಯ ಸಂಕಟವನ್ನು ಹೇಳಿಕೊಂಡ/ಹೇಳಲಾರದ ಕಥೆ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಮುಗಿಯುತ್ತದೆ. ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ನಂಜುಂಡೇಶ ಮತ್ತೆ ಒಂದಾಗುವರೆ ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಸಾಕಷ್ಟು ಸುಳಿವುಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ.  ಯಾವುದೇ ತೀರ್ಪು ನೀಡದೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪ್ರಸಂಗದ ಬಗ್ಗೆ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ತೀರ್ಪನ್ನು, ಅಂತ್ಯವನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲು ಕೇಳುಗರಿಗೇ ಬಿಟ್ಟು ಈ ಜಾನಪದ ಗೀತೆ ಪಲ್ಲವಿಯೊಂದಿಗೆ ಮುಗಿಯುತ್ತದೆ. ತಂದಾನ ತಾನಾನೋ…